BRUKSİZM (DİŞ GICIRDATMASI)
Bruksizm nedir ?
Dişlerin fonksiyonel olmayan şekilde sıkılması ve gıcırdatılması olarak tanımlanmaktadır. Aşırı kuvvetler sonucu dişlerde aşınmalar, kırıklar, mobilite, periodontal destek kaybı, çiğneme kasları ve temporomandibular eklem (çene eklemi) bölgesinde ağrı ve ses gibi sorunlara neden olabilmektedir.
Bruksizm nedenleri nelerdir ?
Bruksizmin psikolojik ve fiziksel birçok nedeni olabilmektedir, fakat bunların arasında en önemli olanı strestir. Stresin arttığı dönemlerde bruksizm de şiddetlenir.
Başka bir neden olarak yetersiz beslenme, bağırsak parazitleri, alerji ve endokrin bozuklukluları olabildiği gibi yüksek veya olması gerekenden düşük seviyede yapılmış dolgu ve protezler dişlerdeki kapanış ilişkilerindeki bozukluklar, erken dişsel temaslar veya yüksek yapılmış bir dolgu da olabilir.
Bruksizmin belirtileri nelerdir ?
En bariz semptom ağrıdır. Özellikle yüzdeki kaslarda, eklem bölgelerinde oluşan ağrılardır. Bu ağrı, çiğneme kaslarındaki spazmlara bağlı olarak ortaya çıkar. Eklemlerde de ağzı açma kapama sırasında çıkan sesler duyulmaya başlanmaktadır.
Sabahları kalkıldığında baş ağrısının eşlik ettiği durumlar olabilmektedir.
İleri derecede diş gıcırdatma durumlarında dişlerin çiğneme yüzeylerinde aşınma görülür. Bazı hastalar, sabah kalktıklarında ağızlarında kum olduğu hissine kapıldıklarını ifade ederler. Bu durum, aşınmış diş parçacıklarından kaynaklanmaktadır.
Sürekli birbirine sürtünen dişlerin mineleri zarar görür ve dişlerin boyları kısalır Dişlerin aşınmaları sonucu, hastanın dikey boyutunda (burun-çene ucu arasındaki mesafe) azalma olmakta, bu da estetik sorunlara yol açmaktadır.
Diş yüzeyi aşınmaları sonucu dişlerde hassasiyetler olabilmekte ve ilerleyen zamanlarda dişin siniri açığa çıkabilmektedir.
Köklerde mikrotravmadan dolayı kök uçlarında kistik oluşumlar meydana gelebilir.
Sürekli dişlere gelen kuvvet nedeniyle dişlerde ve dolgularda kırıklar gözlenebilir.
Dişlerde sallanma ve aralanmalar da görülebilir.
Bruksizm tedavisi nedir ?
- Gece plağı yapılabilir. Isırma plağı olarak da adlandırılır. Koruyucu bir plağın geceleri uyurken takılması ile gerçekleştirilir.Bu plak yapılırken hastanın alt ve üst çenesinden tek tek ölçüler alınır. Alınan bu ölçülerle kişiye özel diş plakları hazırlanır. Ancak hastanın dişini gündüzde sıkıyor olması halinde plağı gündüz, bir tek gece sıkıyor ise, gece kullanması hastaya tavsiye edilmektedir. Gün içerisinde en az 4 saat, 20 gün süre ile sürekli ve düzenli bir şekilde kullanılması gerekmektedir.
- Hatalı yapılmış olan diş dolgusu ve kaplamaların yenilenmesi gerekmektedir.
- Kas gevşetici ilaç uygulaması yapılmalıdır.
- Eksik olan dişlerin, tekrar yerine konulabilmesi için protez uygulamaları yapılmalı, okluzyon düzeltilmelidir.
- Stresten uzak durulmalı ve rahat uyumayı sağlayıcı önlemler alınmalıdır.
- Botoks uygulaması yapılabilmektedir. Gayet kolay olan bu uygulamanın sonucunda, 6 ile 9 ay etki süresi bulunmaktadır. Yanağın alt kısmında bulunan çiğneme kasına, belirli noktalardan uygulanan botoks enjeksiyonu, doğru gerçekleştirilen bir uygulama sayesinde, kasta bulunan stresi ortadan kaldırdığından dolayı istenmeyen kasılmalar, kontrol dışı diş sıkmalar ortadan kalkabilmektedir.
- Eklem içi yıkama ve ilaç uygulamaları, çok daha ileri evrelerde cerrahi müdahale de uygulanabilmektedir.
Bruksizm tedavi edilmez ise ne gibi sonuçlarla karşılaşabiliriz ?
Dişlerdeki aşınmalar sonucu dikey boyutta azalma, dişlerde, çene eklemi ve çiğneme kaslarında ağrı, fonksiyon kısıtlılığı, çene kilitlenmesi görülebilir. İleri vakalarda ise ameliyat gerektirecek eklem deformasyonları oluşabilir.
