Pedodonti nedir, Pedodontist kimdir?
Pedodonti, çocuk dişleri anlamına gelen latince kökenli bir sözcük olup, aslında Çocuk Diş Hekimliği uygulamalarını içeren diş hekimliği dalıdır.
Pedodontist ise 5 yıllık genel diş hekimliği eğitiminin üzerine 3 yıl süreyle Pedodonti Anabilim Dalında öğrenimine devam etmiş uzman diş hekimidir.
Pedodontistler hangi tedavileri yaparlar?
- Bebeklik döneminde muayene ve beraberinde anne ile bebeğin çürük risk faktörlerinin belirlenmesi
- Beslenme ve hijyen önerilerini de içeren koruyucu diş hekimliği uygulamaları
- Emzik kullanımı, parmak emme gibi zararlı alışkanlıkların tedavisi
- Diş çürüklerinin oyuna çevrilerek tedavisi ve böylece diş hekimi korkusu oluşmamasının sağlanması
- Dental travmaları içeren acil diş hekimliği uygulamaları
- Ortodontik problemlerin erken dönemde tespiti
- Çocuklarda sistemik hastalıklarla beraber görülen ağız lezyonlarınıın ve dişeti hastalıklarının tespiti
Çocuğum için neden Pedodontiste başvurmalıyım?
Çocukların ağız ve diş yapısı yetişkinlere göre farklılıklar gösterir ve dolayısıyla uygulanan tedaviler de yetikşkinlerden farklıdır. Pedodontistler, çocuk ağız ve diş sistemini en iyi bilen hekimlerdir. Sadece tedavi açısından değil, çocuğun kooperasyonu ve tedavinin mutlu sonuçlanması için de hekimin çocuğa yaklaşımı çok önemlidir. Çocuklar, ağız diş muayenesi ve tedaviler için istekli ve sabırlı olamayabilir, bu da yetersiz kooperasyonla sonuçlanabilir. Pedodontistler, çocuğu rahatlatarak muayene ve tedavi etmek için eğitim almışlardır.
İlk diş muayenesi ne zaman olmalı?
Bebeklerde ilk keser dişler 3-12 ay arasında değişmekle beraber ortalama 6 aylıkken sürer. İlk dişin sürmesiyle beraber muayene için pedodontistinize başvurmalısınız. Erken çocukluk çağı çürükleri astımdan 5 kat, nazleden 7 kat daha sık görülmektedir. Muayene sırasında beslenme önerileri ve ağız hijyeni eğitimi ile beraber anne ve bebeğin çürük risk durumu belirlenip çürükten korunmak için dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgilendirilirsiniz.
Çürükten koruyucu uygulamalar nelerdir?
Fissür örtücü ve florür uygulamaları koruyucu tedavileri oluşturmaktadır.
Fissür örtücü uygulamaları (koruyucu dolgu ya da diş aşısı), azı dişlerinde bulunan derin girinti ve olukların akıcı dolgu malzemesiyle örtülmesidir. Buradaki amaç, azı dişlerinde bulunan temizlenmesi mümkün olmayan derin olukların kapatılmasıyla bu bölgede besin birikimini önlemek ve çiğneme yüzeyinde çürük oluşmasını engellemektir. Fissür örtücüler dişlere bir kez uygulanır ve tedavinin tekrarlanması gerekmez. Birkaç dakika süren, ağrısız, anestezi gerektirmeyen bir işlemdir.
Flor uygulaması, çürük risk durumuna göre 3-6 ayda bir tekrar edilen, topikal(bölgesel) olarak uygulanan koruyucu bir işlemdir.Flor dişin minesinin yapısına katılarak dişin yapısal olarak daha güçlü ve çürüklere karşı daha dayanıklı olmasını sağlar. Dişlerin ağız ortamına çıkmaya başladığı ilk 4 yıl henüz mineleri olgunlaşmamıştır ve bu dönemde dişler çürüklere karşı dayanıksızdır. Flor uygulamaları dişlerin çürük ataklarına karşı daha güçlü hale gelmesine, ayrıca başlangıç çürüklerinin iyileşmesine katkıda bulunabilir. Pedodontist tarafından uygulanan flor çocuğunuz için risk teşkil etmeyecek güvenli dozda, kontrollü olarak uygulanacaktır.
Süt dişlerine hangi tedaviler uygulanabilir?
Süt dişlerinin yapısı daimi dişlere göre birtakım farklılıklar içerir ve bu farklılılar çürüğün süt dişlerinde daha hızlı ilerlemesine neden olurlar. Süt dişlerinin ağızda çiğneme, konuşma, daimi diş sürene kadar yer tutma ve hatta estetik gibi birçok görevi bulunmaktadır. Bu nedenle süt dişlerini çürükten korumada düzenli pedodontist muayenesi ve gerekli koruyucu önlemlerin alınması çok önemlidir. Ancak bazı bireysel faktörler, beslenme alışkanlıları gibi nedenler ve yeterli alınamayan koruyucu önlemler sonucu süt dişlerinde çürükle karşılaşılmaktadır. Süt dişlerinde çürüğün büyüklüğüne göre yapılan dolgu veya kanal tedavisi gibi işlemlerle dişin değişme zamanı gelene kadar ağızda tutulması hedeflenir. Çürük şikayetiyle başvurduğunuzda, pedodontistiniz sizin için en iyi tedavi seçeneğini size açıklayacaktır.
Yer tutucu nedir?
Çoğunlukla tedavi edilmemiş çürük süt dişlerinin enfeksiyona dönüşmesi nedeniyle henüz değişme zamanı gelmemiş süt dişinin çekimine karar vermek gerekebilir. Bu durumda erken kaybedilen süt dişinin yerine, altında bulunan daimi dişi sürene kadar süt dişinin yer koruyucu fonksiyonu görevini üstlenmesi amacıyla yer tutucu yapılmaktadır. Yer tutucular sabit veya hareketli seçeneği bulunan, çocuklat tarafından rahatlıkla kullanılan basit ağız apareyleridir. Pedodontistiniz sizin için uygun olanı seçecektir.
Tedaviye gelmeden önce ve tedavi sırasında dikkat etmem gereken hususlar nelerdir?
Hekiminiz aksini söylemedikçe çocuğunuzun tok gelmelidir. Çocuklar ebeveynlerinin tecrübelerinden etkilenirler. Negatif tecrübelerin çocukların yanında anlatılmaması gerektiğini; ayrıca hem seans öncesi hem de tedavi sırasında korkma, merak etme acımayacak, acıdı mı gibi cümlelerin aslında çocuklarda demekki acıyacak veya korkmalıyım gibi olumsuz duyguları tetikleyeceğini unutmamak gerekir. Tedavi hakkında çocuğunuza tutamayacağınız sözler vermeniz veya kandırmanız güven sorununa yol açacak ve tedavinin gerçekleşmesi zorlaşacaktır. Seans sırasında çocuğunuz 3 yaşında küçük değilse hekimiyle direk temas kurması tedavi sürecini olumlu etkileyeceğinden, tedavi alanında bulunmamanız ve refakatçi olarak uygun biryerde beklemeniz önerilmektedir. Bilimsel yayınlar da ebeveyn müdehalesinin olmadığı ortamda çocukların tedaviyi yaptırmakta daha başarılı olduklarını ve tedaviden mutlu ayrıldıklarını söylemektedir.
Çocuğun tedavileri yaptırmak için yeterince koopere olmadığı veya özel bakım gerektiren bir çocuk olduğu durumlarda tedaviler nasıl yapılır?
Tüm tedaviler sedasyon veya genel anestezi altında güvenle gerçekleştirilebilir.
Diş yaralanması ya da dental travma durumunda ne yapılmalı?
Çocukların yaklaşık %30’unun diş yaralanmasına maruz kaldıkları bilinmektedir. Özellikle 1-3 yaş arası yürüme öğrenilirken denge sağlayamama ve 7-10 yaş arası okul çağı döneminde diş yaralanmalarının daha sık görüldüğü söylenmektedir. Hafif travmalarda sadece çevre yumuşak dokular(ağız,dudak gibi) zarar görürken; daha şiddetli travmalarda dişler de etkilenmektedir. Bu durum etkilenen dişlerde çatlak, kırık, dişin yuvası içerisinde oynaması sonucu dişetinden kanama ve hatta dişin yuvasından tamamen çıkması ile sonuçlanabilir. Eğer darbeye maruz kalan diş süt dişi ise vakit kaybetmeden pedodontiste başvurmalısınız. Eğer daimi diş etkilendiyse ve diş tamamen yuvasından çıktıysa dişin bulunup köke dokunmadan kron(ağız içerisinde görünen kısım) kısmından tutularak soğuk süt içerisine koyulması ve hızlıca pedodontiste başvurulması gerekmektedir. Pedodontiste başvurma süreniz ne kadar kısa olursa, dişin iyileşme şansı o kadar yüksek olacaktır.
